Romania For Beginners - #1 - driving through Oradea / Rumunia dla początkujących - #1 - jadąc przez Oradeę

Romania For Beginners - Oradea / Rumunia dla początkujących - Oradea

Last Tuesday, my girlfriend's father asked if we wanted to go to Romania. - Sure! But when? - We leave on Friday, can you do it?

So we had to deal with a problem of logistic nature. J. had her last exam on Wednesday. On Thursday we were leaving for Nałęczów, without the possibility of cancelling the reserved apartment. And in Romania we were supposed to be in the "wild without electricity, water or shops". So we had to do groceries for about 5 days, as well as buying a tent and a few other items, having a total of 1.5 days available.

W zeszły wtorek ojciec mojej dziewczyny zapytał czy nie chcemy jechać do Rumunii. - Pewnie! Ale kiedy? - W piątek wyjazd, dacie radę?

Stanęliśmy więc przed problemem natury logistycznej. J. w środę miała ostatni egzamin. W czwartek wyjeżdżaliśmy do Nałęczowa, bez możliwości odwołania zarezerwowanej kwatery. A w Rumunii mieliśmy podobno przebywać w dziczy bez prądu, wody i sklepów. Musieliśmy więc zrobić zakupy spożywcze na ok. 5 dni, a także kupić namiot i kilka innych turystycznych rzeczy, mając do dyspozycji w sumie 1,5 dnia.

We managed to do this feat and on Friday afternoon we got into packed to the brim Škoda and headed south. Several kilometres away from Lublin, we joined our guides and travel companions who were to be with us throughout our entire stay in Romania. They can be briefly described as Romaniophiles. They and their daughter have been travelling to that country at least twice a year for 11 years now. They speak about Romania only in superlatives - "everything Romanian is magnificent, better in comparison with Poland". This is more or less the narrative we have heard over the next week.

Udało nam się dokonać tego wyczynu i w piątek po południu wsiedliśmy do wypakowanej po brzegi Škody i ruszyliśmy na południe. Kilkanaście kilometrów za Lublinem dołączyliśmy do naszych przewodników i kompanów podróży, którzy mieli towarzyszyć nam przez cały pobyt w Rumunii. Można ich pokrótce opisać jako Rumuniofili. Wraz z córką jeżdżą do tego kraju co najmniej dwa razy do roku, od 11 lat. O Rumunii wypowiadają się wyłącznie w superlatywach - "wszystko co rumuńskie jest wspaniałe i lepsze w porównaniu do Polski". Taką mniej więcej narrację słyszeliśmy przez kolejny tydzień.

Late in the evening we arrived to Olchowiec - a small village in Beskid Niski, located only 2 km from the border with Slovakia. It is a former Lemkos village, currently consisting of 16 households, founded at the beginning of the 16th century. It is quite a wild place - peace, lack of GSM signal and buzzards circling over the house. In winter, the wolves sometimes come near the house, so you have to lock the dogs in the barn. One of the hosts' dogs, young and furry, is named Aslan, which enchanted me on the spot, adding some magic to this place at the end of the world (or rather the end of Poland).

Wieczorem dojechaliśmy do Olchowca - małej wsi w Beskidzie Niskim, położonej zaledwie 2 km od granicy ze Słowacją. Jest to dawna wieś łemkowska, licząca obecnie 16 gospodarstw, założona na pocz. XVI wieku. Jest to dość dzikie miejsce - spokój, brak zasięgu i myszołowy krążące nad domem. Zimą zdarza się, że wilki podchodzą pod sam dom więc trzeba zamykać psy w zagrodzie. Jeden z psów gospodarzy, młody i kudłaty, wabi się Aslan, co z miejsca mnie urzekło, dodając trochę magii temu miejscu na końcu świata (a raczej Polski).

When we got up in the morning there was a strong wind and the temperature barely exceeded 10°C. After breakfast we said goodbye to the hosts and set off southwards.

Gdy wstaliśmy nad ranem wiał silny wiatr, a temperatura ledwie przekraczała 10°C. Po śniadaniu pożegnaliśmy gospodarzy i ruszyliśmy w dalszą drogę na południe.

Przy wjeździe na Słowację najbardziej uderza zmiana nawierzchni. Po przekroczeniu granicy państwa asfalt staje się gładki i bez dziur. Potem robi się gorzej, ale pierwsze wrażenie jest najważniejsze. Kierowców z sąsiedniej Polski czy Węgier czasem pewnie zaskakują dość surowe ograniczenia prędkości. Ja z tego przejazdu zapamiętałem najbardziej przydrożne krzyże z malowanymi Chrystusami, krowy pasące się przy blokach w pobliżu jednego z miasteczek i tabuny złowrogo spoglądających cyganów (ci rumuńscy mają kolorowe stroje i z jakiegoś powodu nie patrzą spod byka na każdego).

Podróż przez Słowację trwała krótko i wkrótce na horyzoncie wyraźnie zobaczyliśmy tokajskie wzgórza, a kilkanaście minut później byliśmy już na Węgrzech. Tutaj drogi są w opłakanym stanie, nawet na polskie standardy. Mimo to winnice Tokaju i kryte dachówką budynki są niezwykle malownicze. Patrząc na kolejowe budyneczki i stare kamienice czuje się jakby klimat dawno nieistniejących Austro-Węgier (kto oglądał CK Dezerterów ten wie o co mi chodzi) Widać też tradycyjno-średniowieczne ciągoty Węgrów - pomniki królów i wojów, spiczaste budowle we wczesnośredniowiecznym stylu i nazwy miast w rowaszu (starowęgierskim runopodobnym piśmie). Droga przez Węgry zaczęła mi się trochę dłużyć przez nizinny charakter kraju, więc zareagowałem ożywieniem na przejście graniczne. Celnik leniwie spojrzał na nasze paszporty i chwilę później wjechaliśmy do Rumunii.

Oradea

As our guides said - the first and last city we will see is Oradea, we don't have time for any others. We were to spend almost the entire trip in the Apuseni Mountains. The first thing we saw in the city was the Genius of the Carpathians' blocks of flats, but our destination was the Art Nouveau Old Town.

Jak stwierdzili nasi przewodnicy - pierwszym i ostatnim miastem jakie zobaczymy będzie Oradea, na inne nie mamy czasu. Prawie cały wyjazd mieliśmy spędzić w Górach Zachodniorumuńskich (Apuseni). Pierwszym, co zobaczyliśmy w mieście były bloki geniusza Karpat, jednak naszym celem była secesyjna starówka.

Oradea is first mentioned in 1113, when Ladislaus I of Hungary founded a Roman Catholic Diocese near the city. In 1474 the Turks captured the town and for more than 200 years it was either in the hands of the Ottoman Empire, the Habsburgs, or under the rule of the Duchy of Transylvania. In 1692 it was conquered by the Habsburgs and entered its golden age. After the end of World War I, the Treaty of Trianon brought it into the hands of the Kingdom of Romania. During World War II it was in the hands of the Hungarians from 1940 to 1944, when it was captured by the Soviets. Since 1947 it has been a part of Romania. Demographically, the population of the city was overwhelmingly Hungarian. Until the 1970s, when the Romanians began to make up the majority of the city's inhabitants. In 2011, 73.1% of the population was Romanian and 24.9% Hungarian. Road signs in Hungary show a bilingual name: Oradea-Nagyvárad.

Pierwsza wzmianka o Oradei pochodzi z 1113 roku, kiedy król Władysław I Święty założył niedaleko miasta rzymskokatolicką diecezję. W 1474 roku miasto zdobyli Turcy i przez ponad 200 lat znajdowało się to w rękach Imperium Osmańskiego, to w rękach Habsburgów, to pod panowaniem Księstwa Transylwanii. W 1692 roku zostało zdobyte przez Habsburgów i wkroczyło w okres największego rozwoju. Po zakończeniu I wojny światowej wskutek Traktatu w Trianon, przeszło w ręce Królestwa Rumunii. W trakcie II wojny światowej znajdowało się w rękach Węgierskich od 1940 do 1944 roku, kiedy zdobyli je Sowieci. Od 1947 roku wchodzi w skład Rumunii. Demograficznie, populacja miasta była w zdecydowanej większości węgierska. Aż do lat 70, kiedy to Rumuni zaczęli stanowić większość mieszkańców miasta. W 2011 roku 73,1% populacji była rumuńska, a 24,9% węgierska. Tablice drogowe na Węgrzech podają dwujęzyczną nazwę: Oradea-Nagyvárad.

Starówka rzeczywiście jest bardzo piękna, choć rozkopana. Wzdłuż Calea Republicii stoją rzędy pięknych secesyjnych kamienic. Niektóre są ładnie odnowione, inne się sypią, a jeszcze inne pomalowano na jaskrawe kolory (być może zgodnie z dawnym wyglądem, nie wiem). Najbardziej znanym zabytkiem jest imponujący Pałac Vulturul Negru - Czarny Orzeł, ukończony w 1908 roku, a niedawno odnowiony.

The atmosphere of the city's main boulevard is very commercial, as you would expect, but the open restaurant gardens so inviting to sit there, order a coffee and enjoy the warm afternoon. Or better, stay two days longer or more. However, our guides insisted that we go on, so with heavy hearts, we got into the cars and set off towards the Padiș plateau.

Atmosfera głównego bulwaru miasta jest bardzo komercyjna, jak można by się spodziewać, jednak otwarte ogródki restauracyjne aż prosiły się by w nich usiąść, zamówić kawę i rozkoszować się ciepłym popołudniem. A najlepiej zostać ze dwa dni dłużej. Nasi przewodnicy jednak nalegali byśmy ruszali w dalszą drogę, więc z ciężkim sercem wsiedliśmy do samochodów i wyruszyliśmy w kierunku płaskowyżu Padiș.

to be continued/c.d.n.

sources/źródła:
https://en.wikipedia.org/wiki/Oradea

by @postcardsfromlbn